Nhà đầu tư có nên lựa chọn chứng khoán phái sinh khi thị trường không rõ xu hướng?

Trong một vài tháng gần đây, thị trường chứng khoán đang rất khó đoán khi có những phiên tăng giảm bất thường, đột ngột.

Đứng trước thị trường có xu hướng bất ổn này đã khiến việc tìm kiếm lợi nhuận và quản trị các rủi ro của các nhà đầu tư trở nên khó khăn gấp bội, bởi sau vài phiên hồi mạnh thì cũng nối tiếp những phiên tụt phanh rất nhanh.

“Với thị trường này thì cả hai bên mua và bên bán đều không thể hiện được sức mạnh của mình. Giá có sự giằng co và nhìn chung thanh khoản sẽ yếu hơn”, ông Tô Xuân Nam – chuyên gia quản lý quỹ SSIAM chia sẻ.

Yếu tố quan trọng khi chơi chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chính là việc xác định được xu hướng của chỉ số VN30. (Ảnh minh họa)

Trong bối cảnh đó, một số chuyên gia đưa ra khuyến nghị có thể bỏ một phần tiền nhỏ vào các thị trường phái sinh, chứng quyền để phòng ngừa vị thế, nhằm mục đích ngăn ngừa rủi ro, chống lại các biến động giá trong tương lai bởi đây là kênh đầu tư hữu ích và hiệu quả cho nhà đầu tư khi được tiếp cận nguồn tài chính hỗ trợ kịp thời, đón đầu với tốc độ và sự thay đổi nhanh chóng của thị trường để gia tăng lợi nhuận.

Tuy nhiên, vì mang lại nhiều cơ hội hấp dẫn nên song song với đó chứng khoán phái sinh cũng tiềm ẩn những con sóng ngầm, chỉ chờ thời cơ nhấn chìm nhà đầu tư. Điều này được chứng minh bởi những giai đoạn thị trường biến động dữ dội, tài khoản phái sinh có thể mất vốn trong tích tắc. Vì đây là sản phẩm đầu tư có kỳ hạn và thanh toán chênh lệch trực tiếp bằng tiền mặt vào ngày đáo hạn nên nhà đầu tư dễ bị động vì sự thúc ép bởi yếu tố thời gian.

“Dùng phái sinh để làm giảm rủi ro ở thị trường cơ sở thì được, chứ tham gia với mục tiêu sinh lời thì chỉ khi bạn phải là người rất may mắn”, một số nhà đầu tư lâu năm cảnh báo.

Theo ông Phạm Lưu Hưng, Phó giám đốc SSI Research, dù rằng nhà đầu tư có thể tham gia chứng khoán phái sinh nhằm để phòng ngừa vị thế trong giai đoạn thị trường lên xuống thất thường như hiện tại, song nhà đầu tư cũng cần phải cẩn thận quản trị rủi ro danh mục. Bởi những sản phẩm có rủi ro cao như chứng quyền, phái sinh hiện vẫn chưa phổ biến rộng rãi tại thị trường Việt Nam, thậm chí có người còn coi là “cờ bạc”.

Hiện thị trường tài chính Việt Nam chưa đa dạng các sản phẩm tài chính. Nhà đầu tư thường mới chú ý tới các sản phẩm đơn giản như cổ phiếu và ngại với những sản phẩm có cấu trúc phức tạp.

Tuy nhiên mỗi sản phẩm tài chính đưa ra thị trường đều được thiết kế để sử dụng tuỳ từng thời điểm thị trường và tùy tâm lý. Đơn cử sản phẩm phái sinh được cho là rất phù hợp với thị trường không rõ xu hướng và đặc biệt phù hợp với những người có tính cách thiếu sự kiên nhẫn vì họ có thể đóng vị thế rất nhanh”, ông Hưng nhận xét.

Một số chuyên gia lưu ý, với đặc tính giá biến động lớn và nhanh do tỉ lệ đòn bẩy cao (khoảng 6 lần), nên nhà đầu tư trong khi giao dịch phái sinh cần nắm chắc các kiến thức cũng như chuẩn bị tâm lý vững để tránh mua/bán quá nhiều trong ngày theo biến động giá và dẫn đến thua lỗ.

Bên cạnh đó, khi giao dịch phái sinh, nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần nên nếu trong phiên giá biến động ngược chiều với kỳ vọng thì nhà đầu tư cần phải bổ sung tiền vào ngay để tránh bị đóng bớt hợp đồng đang nắm giữ để đưa tài khoản về mức an toàn.

Như vậy, chứng khoán phái sinh mang lại nhiều lợi ích nhưng song song đó cũng có khá nhiều rủi ro nên nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi đầu tư. Khi tham gia giao dịch phái sinh, đòi hỏi các nhà đầu tư phải có nguồn vốn ổn định, kỹ năng và kiến ​​thức chứng khoán vững chắc, duy trì kỷ luật đầu tư và theo sát thị trường.

“Chứng khoán phái sinh không dành cho những tay mơ”, một chuyên gia khẳng định.