Toàn cảnh bức tranh lãi lỗ doanh nghiệp trên sàn trong năm 2024

Năm 2024, biên lãi gộp của 1,073 doanh nghiệp trên sàn chứng khoán nhích nhẹ từ mức 15.7% lên 16.1%. Tuy nhiên, lãi ròng vẫn tăng mạnh 24% so với năm trước, đạt gần 249 ngàn tỷ đồng.

Theo dữ liệu của VietstockFinance, 1,073 doanh nghiệp trên sàn chứng khoán (chưa bao gồm nhóm ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán) đã tạo ra gần 4 triệu tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 10% so với năm 2023. Tốc độ tăng giá vốn cũng đuổi kịp đà tăng của doanh thu (tăng 10%) nên lãi gộp tăng 13%, đạt gần 640 ngàn tỷ đồng. Biên lãi gộp nhích nhẹ từ 15.7% lên 16.1%.

Năm 2024, lợi nhuận từ hoạt động tài chính gấp gần 5.4 lần năm trước, đạt hơn 27 ngàn tỷ đồng nên dù chi phí vận hành tăng 10%, lên 359 ngàn tỷ đồng, các doanh nghiệp vẫn thu về 249 ngàn tỷ đồng lãi ròng, tăng 24% so với năm trước.

Trong bức tranh lợi nhuận chung, có 934 doanh nghiệp báo lãi và 139 doanh nghiệp lỗ.

Ở nhóm doanh nghiệp lãi, có 513 doanh nghiệp tăng lãi, 342 doanh nghiệp giảm lãi và 74 doanh nghiệp chuyển từ lỗ sang lãi. Chỉ 5 doanh nghiệp có lãi ròng đi ngang.

Phía lỗ có 58 doanh nghiệp giảm lỗ, 36 doanh nghiệp lỗ chồng lỗ, 44 trường hợp lãi hóa lỗ và 1 doanh nghiệp giữ nguyên mức lỗ.

38 doanh nghiệp lãi hơn ngàn tỷ đồng

Vẫn như mọi khi, VHM, HPG, VIC, ACV, GAS, VNM cũng là những gương mặt quen thuộc giữ vị trí top đầu trong số 20 doanh nghiệp có lợi nhuận cao nhất năm 2024.

Dẫn đầu toàn thị trường là gần 32 ngàn tỷ đồng lãi ròng của “ông lớn” bất động sản Vinhomes (HOSE: VHM), bỏ xa vị trí “á quân” của ông trùm thép – Tập đoàn Hòa Phát (HOSE: HPG) – lãi hơn 12 ngàn tỷ đồng.

Năm 2024 cũng đánh dấu bước ngoặt khó quên của “cặp đôi” Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (UPCoM: ACV) và Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines, HOSE: HVN). Trong đó, ACV thu lãi ròng tăng 37% so với năm trước, lên gần 12 ngàn tỷ đồng – mức cao kỷ lục; HVN cũng lãi kỷ lục gần 7 ngàn tỷ đồng, chính thức kết thúc chuỗi lỗ 4 năm (2020-2023).

155 doanh nghiệp tăng lãi bằng lần

Nhờ bắt đầu ghi nhận doanh thu từ hoạt động kinh doanh bất động sản và khai thác nguồn tiền nhàn rỗi từ thu tiền khách hàng mua nhà để gửi ngân hàng, tốc độ tăng trưởng lãi ròng năm 2024 của CTCP Chế tạo Biến thế và Vật liệu Điện Hà Nội (UPCoM: BTH) vươn lên đầu thị trường với tăng trưởng theo cấp số nhân (gấp 6,763 lần), đưa mức lãi chỉ bé bằng “hạt cát” 105 triệu đồng ở năm 2023 hóa thành “tòa lâu đài” 710 tỷ đồng.

Đứng thứ hai về tốc độ tăng trưởng lãi ròng năm 2024 là CTCP Viglacera Tiên Sơn (HNX: VIT) – gấp 617 lần năm trước, đạt 52 tỷ đồng. VIT cho biết, kết quả này đến từ lãi suất và dư nợ gốc giảm, kéo chi phí lãi vay giảm 22% và chi phí vận hành không còn khoản chi phí phát triển thị trường sản phẩm đá nung kết như năm trước đó.

Hoạt động tài chính “cứu nguy”

Nếu như không có hoạt động tài chính làm “cứu cánh”, e rằng không ít doanh nghiệp vẫn khó lòng chuyển bại thành thắng trong năm 2024.

Đơn cử, CTCP Hạ tầng Nước Sài Gòn (UPCoM: SII) không chỉ thoát lỗ mà còn có lãi ròng cao nhất từ trước đến nay với 660 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu tài chính đạt hơn 759 tỷ đồng (khoản thoái vốn khỏi công ty liên kết), gấp 7.1 lần năm trước, trong khi lãi gộp của hoạt động cốt lõi chỉ hơn 14 tỷ đồng.

Tương tự, dù doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của CTCP Vạn Phát Hưng (HOSE: VPH) vẫn ở mức thấp – chỉ hơn 46 tỷ đồng trong năm 2024, khoản thu từ hoạt động tài chính tăng đột biến, đạt 380 tỷ đồng và gấp 5.2 lần cùng kỳ, chủ yếu từ khoản lãi 348 tỷ đồng chuyển nhượng cổ phần tại công ty con là CTCP Bất động sản Nhà Bè.

Có hậu thuẫn từ hoạt động tài chính, VPH thu về khoản lãi ròng hơn 134 tỷ đồng, trong khi năm trước lỗ 852 triệu đồng.

Những nỗi buồn mang tên “lỗ kỷ lục”

Dù gam màu sáng là chủ đạo với phần lớn doanh nghiệp tăng trưởng lợi nhuận, vẫn còn đó những doanh nghiệp lâm vào cảnh lỗ kỷ lục.

Tổng CTCP Xây dựng Điện Việt Nam (HOSE: VNE) trong tình cảnh “ngàn cân treo sợi tóc” với nguy cơ bị hủy niêm yết do năm 2024 lỗ ròng lịch sử hơn 219 tỷ đồng, đánh dấu năm thứ 2 liên tiếp báo lỗ (năm 2023 lỗ hơn 18 tỷ đồng). Nếu vẫn tiếp tục lỗ trong năm 2025, cổ phiếu VNE sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc theo quy định.

Việc VNE lỗ ròng trăm tỷ đồng trong năm qua chủ yếu do kinh doanh dưới giá vốn với lỗ gộp gần 3 tỷ đồng, cộng thêm gánh nặng từ lãi vay hơn 149 tỷ đồng, tăng 21% so với năm trước.

Tương tự như VNE, Tập đoàn Đua Fat (DFF) cũng kinh doanh dưới giá vốn (lỗ gộp 5 tỷ đồng) và chịu áp lực lãi vay (gần 212 tỷ đồng) nên lỗ càng thêm chất chồng. Với mức lỗ kỷ lục 402 tỷ đồng, lỗ lũy kế của DFF tăng lên hơn 500 tỷ đồng, “ăn mòn” vốn chủ sở hữu về còn 298 tỷ đồng.

Ở một góc tối khác, dưới sức ép từ chi phí, Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Novaland, HOSE: NVL) kết thúc năm 2024 với khoản lỗ ròng hợp nhất “đậm” nhất toàn thị trường: 6.4 ngàn tỷ đồng. Đây cũng là năm đầu tiên ông lớn địa ốc này lỗ kể từ khi niêm yết.

Năm 2024 có lẽ cũng là năm buồn nhất của Tổng Công ty Phát điện 3 (EVNGenco 3, HOSE: PGV) với mức lỗ nặng chưa từng có (hơn 900 tỷ đồng), do doanh thu sụt giảm cùng lãi tiền vay (hơn 2,260 tỷ đồng) và khoản lỗ chênh lệch tỷ giá (hơn 1,340 tỷ đồng).

Tuy không đến mức thua lỗ, nhiều doanh nghiệp đã ghi nhận lợi nhuận rơi tự do.

Trong khi lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh hơn 79 tỷ đồng vì kinh doanh dưới giá vốn, CTCP SCI E&C (HNX: SCI) có gần 87 tỷ đồng lợi nhuận khác, chủ yếu do hoàn nhập dự phòng bảo hành công trình (gần 65 tỷ đồng). Qua đó, SCI thu về lãi ròng vỏn vẹn 23 triệu đồng trong cả năm 2024. So với lãi ròng hơn 21 tỷ đồng năm 2023, lãi ròng năm nay của SCI chỉ như “muối bỏ biển” khi chưa chiếm đến 1%.

Trái ngược hoàn toàn với SCI, trong bối cảnh lợi nhuận thuần hoạt động kinh doanh đạt gần 644 triệu đồng, chuyển biến khả quan hơn lỗ thuần hơn 2 tỷ đồng ở năm trước, lỗ từ hoạt động khác lại là “chướng ngại vật” khiến CTCP ILA (UPCoM: ILA) gần như mất hết lãi ròng trong năm 2024.

Khang Di